Kübalı bilim insanlarının ABD Başkanı Joe Biden’ın ithamlarına cevaben yazdığı açık mektup, dünyadan bilim insanları ve sağlıkçıların yanısıra tüm dürüst kişilerin imzasına da açıldı.
Kübalı bilim insanlarının geniş bir temsili, ABD Başkanı Joe Biden’a, ABD ablukasının sınırlamalarına rağmen, Küba’nın Covid-19 ile özgeci bir şekilde yüzleşme konusundaki bilimsel ve siyasi kapasitesini anlattığı bir mektup yolluyor.
Küba’nın en başarılı bilim insanları tarafından kaleme alınan mektup, Biden’ın Küba’yı ‘başarısız bir devlet’ olarak yaftaladığı, bir ülke olarak yetkinliğinin olmadığı ve sağlık sisteminin çötüğü şeklindeki beyanlarına cevap olarak gelecek.
BioCubaFarma Başkan Yardımcısı Mayda Mauri Pérez, Salı günü düzenlediği basın toplantısında Biden’ın iddialarının dezenformasyonu yansıttığını ve Küba gerçeğini çarpıtmaya çalıştığını söyledi. Pérez, Biden’ın saçma açıklamalarını kolayca çürütecek ve adanın büyük başarılarını kanıtlayacak çok sayıda bilgi ve veri olduğunu söyledi.
Bilim insanlarının yanıtı, ABD hükümeti tarafından uygulanan ekonomik, ticari ve finansal ablukadan kaynaklanan zor koşullara rağmen, koronavirüsle mücadelenin yenilikçi ve fedakar yolunu vurguladı.
Mauri Pérez, Küba’nın virüse karşı verdiği cevabın halka açık olduğunu ve ülkenin diğer ülkelerle, hatta ABD dahil gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında daha düşük ölüm oranları gösterdiğini belirtti.
Kübalı bilim insanlarının Havana’da düzenlediği basın toplantısından…
Biden, Kübalıların aşılara erişimini garanti altına almak için uluslararası bir kuruluşa ihtiyaç olduğunu öne sürdü. Ancak BioCubaFarma Başkanı danışmanı ve Moleküler İmmünoloji Merkezi (CIM) eski direktörü Dr. Agustín Lage Dávila, Küba’da çocukluk çağı profilaksisi için aşı kapsamının yüzde 99’un üzerinde olduğunu ve UNICEF veri tabanında referans alınabileceğini açıkladı. Tüm Kübalılar dünyadaki 13 hastalığa karşı aşılarla korunuyor ve bu aşılardan sekizi Küba’da üretiliyor.
Dr. Lage Dávila, Küba’da 1993’ten bu yana tek bir kızamık vakası görülmezken, ABD’nin 2019’da 1.292 vaka bildirdiğinin altını çizdi.
Küba, Menenjit B’yi kendi aşısı ile ortadan kaldırmakla kalmayıp uluslararası çapta da çalışmalar yürütüyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün isteği üzerine Kübalı profesyonellerin çalıştığı diğer ülkelerde, özellikle Afrika’da insanları aşılama çalışmalarının başını çekiyor.
Dávila, Küba biyoteknolojisi üzerine çok sayıda çalışmanın yayınlandığını da vurguladı:
“2009 yılında Nature Dergisi, Küba biyoteknoloji sisteminin gelişmekte olan ülkelerde dünyanın en iyi biyoteknoloji sistemi olduğunu söyledi. Bu noktada kendimize sorabileceğimiz soru, bu sonuçlara sahip bir ülkenin Covid-19’a karşı aşı geliştirmek için birinin müdahalesine ihtiyacı olup olmadığıdır.
ABD hükümetinin sunduğu anlamda bir müdahaleye ihtiyacımız olmadığını söylememiz, işbirliği istemediğimiz anlamına gelmez. İşbirliği istiyoruz, aslında, onlarca yıldır aradık ve ABD’li bilim insanlarıyla işbirliğini teşvik ettik ve bunun güvenilir bir örneği, akciğer kanserine karşı terapötik aşının geliştirilmesindeki mevcut değişimdir.”
Mektup dünya çapında imzaya açıldı
Elektronik formatta sunulan açık mektup, dünya çapında bilim insanları, hekimler, sağlık çalışanları, akademisyenler dahil tüm vicdanlı kişilerin, Küba’dan ve dünyadan tüm dürüst insanların imzasına da açıldı. Mektupta dile getirilen kavram ve ilkeleri destekleyenler https://www.cienciacubana.cu/es adresinden imzalarını atabilirler.
Ülkede koronavirüs aşısı Soberana 02’nin acil kullanım yetkilendirmesi devam ediyor ve Soberana Plus’a Eylül ayında acil kullanım yetkisi verilmesi bekleniyor. Pediatri denemeleri, Eylül ayında çocukların aşılanmasına başlama hedefiyle başarılı bir şekilde sürüyor ve Küba, bu yıl nüfusunun yüzde 100’ünü aşılamaya kararlılığının altını çiziyor. BioCubaFarma üretim şirketleri şimdiden Halk Sağlığı Bakanlığı’na yaklaşık 13 milyon doz aşı teslim etti. Dr. Mauri Pérez, fazla aşıların ancak tüm Küba nüfusu aşılandığında ihracata hazır olacağını söyledi.
Bilim insanlarının mektubunun tamamı şöyle:
Başkan Biden:
Geçenlerde bir Beyaz Saray’da Küba’ya atıfta bulundunuz: ‘Uluslararası bir kuruluş bu aşıları uygularsa ve bunu ortalama vatandaşların bu aşılara erişebileceği şekilde yaparsa, önemli miktarda aşı vermeye hazır olurdum.’ Ayrıca Küba’ya ‘başarısız devlet’ dediniz.
Bu açıklamalar, ABD’de Küba’nın sağlık sistemine ilk elden maruz kalanlar da dahil olmak üzere birçok kişiyi şaşırttı. Ayrıca, ülkemizdeki COVID salgınını kontrol altına almak için hayatlarını riske atan Küba sağlık çalışanları da bir o kadar tepki gösterdi. Sözleriniz Küba gerçekliğini yansıtmıyor ve kötü niyetli siyasi oyuncular tarafından yapılan dezenformasyonun politika kararlarınızı etkilemesini kınıyoruz. Bilim insanları, doktorlar ve ilgili vatandaşlar olarak, söylediklerinizle ilgili üç varsayımı doğrulamaya değer olduğuna inanıyoruz.
Birinci varsayım: Tüm Kübalıların aşı olmasını sağlamak için uluslararası müdahale gerekiyor.
İkinci varsayım: Küba’nın pandemiye tepkisi karanlık bir, ‘başarısız bir devlet’ belirtisi.
Üçüncü varsayım: ABD tarafından sağlanan aşılar, Küba’nın 11 milyon yurttaşı için Covid-19 bağışıklığını garanti etmenin tek yoludur.
Bunları tek tek ele alalım: İlk varsayım – tüm Kübalılar için aşı erişimini garanti altına almak için müdahalenin gerekli olduğu – Küba’da aşı uygulamasının verimsiz ve ayrımcı olduğunu öne sürüyor. Ama veriler bunu desteklemiyor. Aslında, hem UNICEF hem de Dünya Sağlık Örgütü’nün teyit ettiği gibi, çocukluk çağı aşılama oranları %99’un üzerindedir. Aşı, sosyoekonomik durum, politika, din, cinsiyet veya ırktan bağımsız olarak tüm Kübalılar için ücretsiz olan ülkemizin kamusal halk sağlığı sisteminin bir parçasıdır.
1962 yılında oluşturulan ulusal bağışıklama programı tüm ülkeyi kapsamaktadır. 1999’dan beri tüm Kübalılar difteri, tetanoz ve boğmaca dahil olmak üzere potansiyel olarak ölümcül 13 hastalığa karşı korunmuştur. Bu aşıların sekizi Küba’da üretilmektedir.
Yüksek aşı oranlarının bir sonucu olarak, tek bir kızamık vakamız olmadı. Buna karşılık, CDC (ABD’nin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri – Centers for Disease Control and Prevention), 2019’da Amerika Birleşik Devletleri’nde 1.282 kızamık vakasını doğruladı ve çocukların yalnızca %74’ü CDC tarafından önerilen tüm aşılara ulaştı.
Havana’daki Finlay Aşı Enstitüsü, 1989’da menenjit B’ye (meningokok hastalığı) karşı dünyanın ilk etkili aşısını geliştirdi. Küba’da meningokok hastalığının yıllık insidansı, aşılama öncesi 14.4/100.000 nüfustan 2008’den bu yana 0.1/100.000’in altına düştü ve ülkede bir halk sağlığı sorunu olarak görülen hastalığı ortadan kaldırdı.
Küba’nın ulusal aşı programının başarısını birkaç faktör açıklıyor: insanlar, kolayca erişilebilen mahalle aile doktorları ve hemşirelerine ve toplum polikliniklerindeki sağlık uzmanlarına güveniyor ve bu da aşı şüpheciliğini çok nadir hale getiriyor. Buna karşılık, sağlık sisteminin örgütlü kapasiteleri, aşının kullanıma sunulmasını hızlı ve güvenilir kılmakta. Son olarak, Küba biyoteknolojik araştırma ve üretim merkezleri, halk sağlığı sisteminin ihtiyaçları ile iyi bir şekilde bütünleşmiş halde.
Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF ile aşılama konusunda çalışma ortaklıkları yapılmıştır. Ancak bunların hiçbiri Küba’da aşı yapmak için adım atılması gerektiğini öne sürmedi. Bunun yerine, Küba aşı uzmanları çocuk felcini ortadan kaldırmaya yönelik küresel çabalara yardımcı olmaya çağrıldı ve üretim tesislerimiz DSÖ tarafından acilen ihtiyaç duyulan aşıları Sahra altı Afrika’daki ‘menenjit kuşağına’ ihraç etmek için görevlendirildi.
İkinci varsayım: Küba’nın ‘başarısız’ pandemi yanıtı. Batı Yarımküre’de bu kadar çok ağır COVID felaketi söz konusuyken sadece Küba’nın ‘başarısız bir devlet’ olarak etiketlenmesi şaşırtıcı. Küba gerçekten de ülkenin bazı bölgelerinde sağlık sistemini zorlamakla tehdit eden vakalarda son zamanlarda bir artış gördü. Bununla birlikte, ABD’den bu sert eleştiriyi almayan diğer birçok ülkeden daha etkili bir cevap verdi.
Artık tüm ülkeler, vakalarda genellikle keskin artışlara neden olan Delta gibi yeni COVID varyantlarıyla mücadele ediyor. Küba bir istisna değildir. Küba’yı benzersiz kılan şey, ABD Hükümeti tarafından son altmış yıldır uygulanan felç edici bir mali, ticari ve ekonomik abluka altında salgını yönetme ihtiyacıdır. Trump yönetimi tarafından dayatılan 243 ek kısıtlama -her biri sizin başkanlığınızda hâlâ yürürlükte- ablukanın kalan birkaç açığını kapatmayı ve dolayısıyla Küba’nın gelirlerini kesmeyi amaçlıyordu. Bu, tıbbi malzeme ve yiyecek satın almak için mevcut nakit miktarını ve malzemelerin ülkeye gelişindeki gecikmeleri arttırıyor.
Üçüncü varsayım: Küba’da COVID bağışıklığına giden tek yol ABD tarafından sağlanan aşılardan geçiyor. Bu, iki milyondan fazla Kübalı’nın veya nüfusun yaklaşık %30,2’sinin Küba tarafından geliştirilen aşılarla halihazırda tam olarak aşılanmış, Küba Sağlık Bakanlığı “Tam olarak aşılanmış” ifadesini diğer ülkelerden farklı olarak 2 yerine 3 doz koronavirüs aşısı olmuş yurttaşları için kullanıyor olduğu gerçeğini görmezden geliyor.
Abdala aşısı, 9 Temmuz’da Küba düzenleyici otoritesinden acil kullanım izni alarak Latin Amerika’da bu statüye ulaşan ilk aşı oldu. Abdala, Faz III klinik deneylerinde %92 etkinlik elde ederken, Soberana Aşısı %91 etkinlik gösterdi, ayrıca acil kullanım yetkisini almaya da oldukça yakın. Mevcut oranda, adanın tüm nüfusu Ekim veya Kasım ayına kadar tamamen aşılanabilir. Hayati aşı bileşenlerinin ithalatı da dahil olmak üzere, kullanıma sunmadaki zorluklar, öncelikle ABD yaptırımlarının mali sıkıntısından kaynaklanmaktadır.
ABD Hükümeti Kübalılara gerçekten yardım etmek isteseydi, Trump dönemindeki 243 yaptırımı geri alabilirdi – bu, başkanın kaleminin bir darbesiyle mümkün olabilir. Kongre, her yıl dünya milletlerinin BM Genel Kurulu’ndaki ezici oylarla talep ettiği gibi, yaptırımları da tamamen kaldırabilir.
Pandemi sırasında bilim (siyaset bir yana) bu işte birlikte olduğumuzu yineliyor. Hepimiz sadece hastalık tarafından değil, aynı zamanda benzeri görülmemiş iklim değişikliği tehdidi tarafından da tehdit ediliyoruz. Bu bağlamda tüm ülkelerin sağlık sistemleri birbirini baltalamamalı, birbirini desteklemeli; günümüz işbirliği zamanı olmalıdır. Dahası, dünya çapında aşıların endişe verici kıtlığı göz önüne alındığında, özellikle orta ve düşük gelirli ülkeler için tehlikeli. Birçok ülke Küba aşılarını elde etmeye şimdiden ilgi gösterdi ve biz, Küba’nın aşı eşitliğine yaptığı böyle bir katkının, Biden yönetimi tarafından bastırılması değil alkışlanması gerektiğini savunuyoruz. ABD’nin 1992 Küba Demokrasi Yasası’nın (Bölüm II.6), ABD’den Küba’ya ihracatı, aşılar da dahil olmak üzere ‘ihraç edilecek ürün herhangi bir biyoteknolojik ürünün üretiminde kullanılamaz’ olduğu açıkça belirtilmiştir.
İki ülkenin birlikte neler yapabileceğinin bir hatırlatıcısı, her iki ülkenin de hastalıkları kontrol altına almaya ve hayat kurtarmaya çalıştığı Batı Afrika Ebola virüsü salgını (2013-2016) sırasındaki ortak çalışmaydı. Açıkçası, ABD ve Küba hükümetleri temel konularda farklılık gösteriyor. Oysa dünya bu tür çelişkilerle dolu. Sadece Küba ve ABD için değil, aynı zamanda insan uygarlığı için de temel soru, ulusların yan yana yaşayacak ve işbirliği yapacak kadar birbirlerine saygı duyup duyamayacaklarıdır.
Başkan Biden, doğru yönde hareket ederseniz ve adada yaşayan Kübalıların çoğunun ne istediğini göz önünde bulundurursanız çok iyi şeyler yapabilirsiniz. Bu, halk sağlığı sistemini görmezden gelmeyi ve zayıflatmayı içermez, ancak ulusun başarılarına saygıyı içerir. Covid pandemisinin yarattığı ortak tehditlerin daha fazla çatışmaya değil, daha fazla işbirliğine yol açacağını umalım. Tarih tek yargıç olacaktır.’
Küba ve dünyadan bilim insanları, doktorlar ve ilgili vatandaşlar tarafından imzalanmıştır.
